Синодот на епископи на Руската Православна Црква Задгранична чувствува должност да го крене својот глас од горчлива потреба, бидејќи забележуваме дека во време на криза и растечка конфронтација меѓу народите, одредени аспекти на руската држава и општество се движат по крајно опасен пат: наместо да се промовира христијанско покајание и прочистување, во одредени кругови се забележува враќање кон лажна, богопротивна идеологија која преовладуваше во минатиот век. Ова враќање носи штетни последици. Ако продолжи, се плашиме дека модерна Русија ризикува да биде сметана за темна дамка меѓу народите, обележана со духовна корупција, наместо како сјаен светилник на православната вистина — повик кој ѝ припаѓа според нејзината долга историја на христијанска побожност.

Во 1981 година, нашата Руска православна црква надвор од Русија ги прослави сите свети новомаченици и исповедници на Русија. Подоцна, и Московската патријаршија го следеше овој пример, по тешкиот пат низ 20 век. Но официјалните ставови во Русија за историјата сè повеќе се менуваат. Државниот документ „Концепција за државна политика за сеќавање на жртвите на политичка репресија“, кој се однесува на осудените под комунистичкиот режим, беше ревидиран во 2024 година, што покажува значителни измени од верзијата од 2015 година. Овие промени предизвикуваат загриженост кај православните верници, зашто укажуваат на тенденција за белење на злосторствата на богоборечкиот режим од 20 век.

Кога ревидираната верзија на овој документ беше спомната во извештајот на владиниот советник на последниот официјален состанок на „Црковно-општествениот совет при Патријархот на Москва и цела Русија за сеќавање на новомачениците и исповедниците на Руската црква“, претставникот на РПЦЗ веќе ги постави прашањата околу сериозните проблеми поврзани со овој документ и други тековни трендови. Сега чувствуваме потреба и ние, како синод, да го искажеме својот став.

Наместо трезвена рефлексија за суштината на злосторничкиот режим што ѝ нанесе безброј жртви на Русија, наместо продлабочување на разбирањето и сеќавањето на народот за трагедијата што го снајде (задача која активно ја водеше Црковно-општествениот совет), новата „Концепција“ претставува чекор наназад и тенденција да се намали значењето на оваа духовно важна тема. Претходната верзија отвораше врата за покајание. Новата ја затвора — преку замолчување и изопачување на историјата.

Во практична смисла, оваа менталност најјасно се гледа во ужасната поставка на споменици за злосторници како Сталин и Џержински во Москва — како јавна почит кон личности чии нечовечки и антихристијански злосторства беа меѓу најстрашните во 20 век. Исто така, беше објавено дека маузолејот на Црвениот плоштад, наместо да се отстрани, ќе биде реновиран. Ја гледаме истата менталност и во поништувањето на претходни рехабилитации на неправедно осудени лица, вклучувајќи и клирици — рехабилитации доделени во 1990-тите сега се поништуваат без нови докази, само со потврда на пресуди од времето на Сталин. Постојат докази дека веќе има илјадници такви случаи. Овој пристап не издржува дури ни правна проверка.

Поединци клеветени од советскиот режим, кои беа оправдано рехабилитирани, сега повторно се фрлаат во бездната на историските лаги — вклучително и свештени лица чие побожно сеќавање се става под сенка. Покрај тоа, ваквите дерехабилитации се строго класифицирани и скриени: уште еден алармантен знак, целосно во духот на богоборечките времиња.

Како што вели Господ Исус Христос: „Зашто луѓето повеќе ја засакаа темнината отколку светлината, зашто делата нивни беа зли. Секој што прави зло ја мрази светлината и не доаѓа кон неа, за да не бидат изобличени делата негови; а кој прави вистина, доаѓа кон светлината, за да станат јасни делата негови, дека се направени според Бога.“ (Јован 3:19-21)

Ние добро го знаеме патот на црковниот народ кој беше протеран во странство најпрво од револуцијата, а потоа од војната. Тоа се нашите предци. Ги знаеме тешкотиите и трагедиите на тие времиња. Децении поднесувавме клевети од безбожниот режим. И не се радувавме заради себе кога вистината, иако горчлива, конечно стана достапна; туку затоа што знаевме, и знаеме, дека духот на лагата убива — и беше конечно победен. Не сакаме Русија повторно да падне под негово влијание.

Еден пример за новата реторика е јавната изјава на познат професор во медиумите, кој изјави дека токму Цар Николај II ја уништил Русија и ја вовел во војна. Ова е лично мислење што сосема се совпаѓа со болшевичката пропаганда. За оние што го знаат убиството во Екатеринбург, зборовите „Јас самиот би го застрелал“ звучат застрашувачки. Проектот на негирање на духовната обнова и вистините стекнати преку црковната прослава на Новомачениците и враќањето кон лагите од минатото станува сè почест. Жалиме што, и покрај заклучоците на комисијата за автентичноста на моштите на Царското семејство, Московската патријаршија сè уште не донела јасна одлука.

Затоа го крева нашето синодално слово, за да дадеме јасност пред овој сериозен предизвик што се наоѓа пред православниот народ. Стоиме подготвени да помогнеме со молитва и поддршка во отпорот на овие тенденции каде и да се појават. Ги повикуваме сите да ја признаат својата вистинска историја, и во Русија и надвор од неа. Христијаните мора да живеат со отворени очи, а не заслепени од лажни замени за реалноста. Мора да одат по патот на слободата и светлината, решително откажувајќи се од темнината на минатото, а не следејќи ја нејзината рехабилитација и славење.

Повеќе од еден век, нашата Црква во дијаспора чувствува дека има посебна мисија — да стои во светот, без врска со држава, партија или идеологија, и бескомпромисно да ја објавува едноставната Вистина на Светото Православие. Оваа мисија е исто толку неопходна во 2020-тите колку што беше во 1920-тите. Затоа ги повикуваме сите православни браќа и сестри од сите земји да ни се придружат во отпорот на овие загрижувачки импулси, во корекција на веќе направените грешки, и во држење до непроменливото Евангелие за спасението на светот.